Kategoria: poradnik

Stres u dziecka – jak pomóc go zredukować i zadbać o rozwój dziecka

Stres u dziecka - jak pomóc go zredukować i zadbać o zdrowie dziecka

W budowaniu wewnętrznej odporności na stres może pomóc relaksacja. Polega ona na zwolnieniu napięcia mięśni przy równoczesnym świadomym obniżeniu aktywności myśli u zestresowanego dziecka. Dzięki takiej aktywności dziecko uczy się lepiej i adekwatniej reagować w sytuacjach stresowych, koncentrować uwagę i skupiać się na wykonywanych czynnościach. 

Stres u dziecka w wieku przedszkolnym

W nauczaniu dziecka relaksacji bardzo ważną rolę odgrywa osoba dorosła, która również może skorzystać z tego treningu i zaczerpnąć dużo dobrego dla siebie. Chcąc pomóc w rozluźnieniu i zredukowaniu stresu dziecka, rodzic sam musi nauczyć się odprężać, by móc następnie przeżyć to wspólnie z dzieckiem. Podczas takiego treningu rozwija się świadomość własnego ciała i lepsze zrozumienie siebie, a ponadto jest to rewelacyjny sposób do spędzenia czasu ze swoim dzieckiem. Dzięki temu zwiększy się możliwość lepszego zrozumienia siebie nawzajem i zlokalizowanie objawów stresu u dziecka poprzez dzielenie się swoimi przemyśleniami i odczuciami. Będzie to świetnie spędzony czas, jeśli dodatkowo zadbamy o odpowiedni nastrój: dostosujemy głos, światło, a także dobierzemy odpowiednią muzykę. Dajmy sobie czas na relaks i rozwój.
Przeglądając literaturę znaleźć możemy efektywne sposoby na stres dla dzieci. Pierwszą propozycją nadającą się idealnie, aby zacząć wdrażać relaksację jest trening autogenny Schultza. Polega on na oddziaływaniu na własny organizm i psychikę przez wyzwalanie w sobie reakcji odprężenia i koncentracji. Stopniowo i świadomie kierujemy swoje ciało do odczuwania ciężaru (po kolei poszczególne części ciała), następnie do odczuwania ciepła, bicia serca, zaczerpywania oddechu, uzyskania wrażenia chłodnego czoła. W konsekwencji wszystkie te doświadczenia doprowadzają nas do poczucia wewnętrznego odprężenia i spokoju. Trening ten wykonuje się za pomocą autosugestii, a w przypadku dzieci najlepiej sprawdzi się opowiadanie. 

A. Polender wychodzi z propozycją opowiadania: 

,,Posłuchajcie dzisiaj opowiadania o małym , dobrym skrzacie (krasnalu, leśnym ludku, misiu, dobrym duszku, jeżyku, ufoludku itp.). Malutki skrzacik żyje w dużym, ciemnym lesie, pod ogromnym muchomorem. Ma czerwoną czapeczkę, niebieski kubraczek i zawsze się uśmiecha. Przez całą wiosnę, lato , jesień skrzat ciężko pracował, wszystkim wokół pomagał, żeby każdy był szczęśliwy. Zbliżała się zima i skrzacik poczuł się ogromnie zmęczony. Zrobił sobie wygodne posłanie pod czerwonym grzybkiem i postanowił wreszcie wyspać się i solidnie odpocząć. Wszystkie dzieci będą teraz myślały o tym spracowanym, wesołym dobrym skrzacie i robiły wszystko to, co on robi.

Skrzat układa się do głębokiego zimowego snu i kładzie się prościutko na posłaniu. Wy też kładziecie się na kocykach. Skrzat kładzie sobie pod głowę poduszeczkę z zielonego, puszystego mchu- wy też leżycie już z głową na poduszce. Skrzacik leży spokojnie, ma zamknięte oczy, czuje jak odpoczywają jego rączki, nóżki, głowa, buzia i oczka. Najpierw czuje, że jego lewa noga robi się taka ciężka, coraz cięższa, jakby była z drewna czy z żelaza. Skrzat nie może jej podnieść, noga stała się leniwa, ale tak jest dobrze, wygodnie. Ach, jak cieplutko i przyjemnie. Prawa noga zazdrości lewej. Więc, aby jej nie było smutno, Skrzacik myśli o tej drugiej. Prawa noga też robi się taka ciężka, coraz cięższa, że nie można jej podnieść, więc się nie rusza, leży spokojnie, jest jej dobrze i cieplutko. Ach, jak ciepło i przyjemnie. Obie nóżki skrzata są teraz spokojne, nie ruszają się. Jest im dobrze i cieplutko. A łapki Skrzacika? Też chcą, żeby im było przyjemnie więc skrzat myśli o nich. Najpierw o lewej rączce. Ona chce odpocząć, bo się bardzo napracowała. Skrzacik położył rączkę wygodnie na posłaniu wzdłuż swego ciała. Paluszki leżą swobodnie. Są leniwe, nic im się nie chce robić. A prawa ręka? Skrzat myśli o niej, a ona robi się taka ciężka jak klocek z drewna, ale za to jest cieplutka i jest jej przyjemnie. Teraz Skrzacik myśli o tej drugiej rączce. Najpierw sprawdza, czy jest jej wygodnie, czy paluszki się nie ruszają. Ojej! Ona też się robi taka ciężka, nie można jej oderwać od kocyka. Ale i jej jest dobrze i cieplutko. Teraz i rączki i nóżki leżą już spokojnie, nie ruszają się. Jest im dobrze. Odpoczywają. Skrzat już o nich nie myśli. Ale za to przypomniał sobie o swojej głowie. Opuszcza ją swobodnie, aż zapada się ona w poduszeczkę. Główka leci, leci gdzieś w dół…. Jest jej dobrze. Buzia również jest spokojna. Oczka są zamknięte, nic nie widzą, jest ciemno. O jak przyjemnie, o niczym się nie myśli. Leżymy spokojnie, cichutko…, słuchamy razem ze skrzatem jak szumi las, jak drzewa śpiewają (nauczyciel nuci kołysankę). Teraz się budzimy i przeciągamy rozkosznie. O, jak dobrze… Skrzacik się wyspał i świetnie się czuje. Zatem spróbujmy, czy potrafimy wolno unieść w górę jedną nóżkę, potem drugą – w górę i bach !- na posłanie, teraz druga w górę i bach! Na posłanie. Skrzat podnosi się i wstaje. Wy też wstańcie, przeciągnijcie się mocno. A teraz, abra – kadabra, hokus –pokus, czary – mary zamieniam was z powrotem w dzieci i zapraszam do koła. Ma teraz do was pytanie: kto z was był naprawdę skrzatem, myślał i robił to samo co on? Co czuliście podczas zabawy? Co wam się najbardziej spodobało?”
Podążając za poleceniami przedstawionymi w bajce dzieci wykonują trening, który powinien być przeprowadzony w pomieszczeniu cichym i najlepiej w pozycji leżącej. Całość ma na celu zbudowanie poczucia przywiązania do bohatera bajki, a zakończenie jest rozładowaniem napięcia i sprowadzeniem dziecka do świata realnego. W internecie dostępne są również inne wersje bajek relaksacyjnych, które wykorzystać można jako metody pracy ze stresem dziecka w przedszkolu i domowym zaciszu.

Stres u dziecka w wieku szkolnym

Kolejną propozycją jak pomóc dziecku w rozluźnieniu się jest taniec. Duże możliwości w tym zakresie gwarantuje improwizacja ruchowa. Taniec może odzwierciedlać osobowość dziecka – każde z nich ma swoje indywidualne ruchy, które są reprezentacją tego, co jest w nich samych. Poruszanie się w rytm muzyki powoduje przyjemne odczucia, obniża napięcie nerwowe przez co sprzyja odprężeniu psychicznemu, zmniejsza napięcie i w konsekwencji wpływa korzystnie na psychikę. Metoda pozytywnego oddziaływania terapeutycznego poprzez taniec to choreoterapia, a praktykować można ją bez względu na wiek i sprawność. Z praktyki tej wynika szereg wartościowych zastosowań, które pomogą dzieciom w przyszłości osiągać szkolne sukcesy, pomogą zredukować stres dziecka w szkole i poza nią, ale nie tylko one odczują pozytywne konsekwencje. Dla wszystkich może być to czas na rozładowanie napięcia oraz agresji, a także na naładowanie się pozytywną energią. 

W kryzysowych sytuacjach, kiedy emocji jest zbyt dużo, może przydać się szczególne rozwiązanie. W takich okolicznościach warto zastosować ćwiczenie na rozładowanie emocji. Można to zrobić włączając muzykę bębnów i poinstruować dziecko, aby zabawa polegała na strzepywaniu z siebie złych emocji. Przy wspólnym skakaniu, tupaniu i machaniu rękami pozbywamy się nadmiaru złości. 

W przypadku pytań lub konsultacji zawsze można zwrócić się o pomoc psychologa dziecięcego. Specjalista pomoże wtedy, kiedy:

  • obserwujemy przewlekły stres u dziecka lub dziecko nie radzi sobie ze stresem
  • obserwujemy silny stres dziecka przed przedszkolem
  • obserwujemy silny stres dziecka przed szkołą
  • zależy nam na rozładowaniu stresu u dziecka, który pojawił się w wyniku przeżycia trudnej sytuacji życiowej

Zapraszamy na konsultacje do mieleckich specjalistów pracujących w naszej placówce – Pracowni Psychologicznej Relacja. Informacje na temat specjalistów pracujących ze stresem u przedszkolaków i starszych dzieci znajdują się w zakładce o nas. 

Bibliografia:

  • Hetmańczyk-Bajer., H., Krzywoń., D. (2013). Wykorzystanie relaksacji i ruchu w pracy z dziećmi. Zeszyty naukowe wyższej szkoły Humanitas, str. 45-54. Sosnowiec: Oficyna Wydawnicza ,,Humanitas’’.
  • Lantieri., L., Goleman., D. (2009). Rozwój inteligencji emocjonalnej Twojego Dziecka. Przewodnik świadomego rodzica. Budowanie gotowości wewnętrznej, str. 17-20. Gliwice: Wydawnictwo Helion.
  • Pobrane: http://www.zspkorfantow.pl/index.php/trening-relaksacyjny/1813-trening-autogenny-schultza-w-wersji-a-polender
Autor

Anita Burdzy

Psycholog Pracujący z dorosłymi i młodzieżą w nurcie TSR.

Wróć do bloga

Jak mówić o tym co jest dla nas trudne?

Nie dam rady jej tego wyznać. Nie przejdzie mi to przez gardło!” Wszystko co płynie prosto z serca trudno przekazać. Dlaczego? Ponieważ poprzez wyznania odsłaniamy samych siebie. Chcemy pokazać innym co czujemy i jacy jesteśmy, jednak czegoś się obawiamy. Strach może brać się stąd, iż boimy się czy zostaniemy zaakceptowani przez innych, takimi jakimi jesteśmy. Zdzieramy maskę i pokazujemy swoją bardziej intymną stronę . Trudność w komunikowaniu własnego wnętrza to kwestia także inności nas ludzi, jako pojedynczych jednostek. Człowiek pragnie zaznaczać swoją indywidualność i jednocześnie uzyskać akceptację otoczenia tej inności. Trudność polega na tym, że odsłanianie własnego wnętrza pokaże innym jak różnimy się od siebie. Człowiek chciałby pokazywać tą inność, lecz jednocześnie boi się, że zostanie niezaakceptowany przez otoczenie.  

Jak zatem mówić o tym co dla nas trudne?

1)      Zadbaj o otoczenie w jakim zamierzasz otwierać się przed drugą osobą. Może to być miejsce publiczne jak np. restauracja lub rynek w mieście, jeśli obecność innych nie będzie dla Ciebie krępująca. Jeśli wolisz rozmowę w cztery oczy, dobrym pomysłem może być dom, mieszkanie, o ile nie będzie innych domowników. Kolejną propozycją może być spacer. Dzięki świeżemu powietrzu dużo łatwiej pozbierać myśli i je wyrazić w komunikatywny sposób.Najważniejsze jest wybranie miejsca, w którym po prostu – będziesz czuć się komfortowo i bezpiecznie.

2)      Sprawdź jaki humor ma Twój rozmówca. Jeśli np. Twoja dziewczyna/chłopak miała dzisiaj kiepski dzień w pracy i odkąd wróciła jest nadąsana i kapryśna, warto przełożyć rozmowę na inną okazję. Kiedy Twój rozmówca jest w złym nastroju, bardzo prawdopodobne, że Twoje wyznanie, zwłaszcza trudne, odbierze jako gorszą wiadomość, niż w rzeczywistości jest. Dlatego też zaczynanie rozmowy w sytuacji nieprzychylnej może być  złym posunięciem. Z drugiej strony istnieją sytuacje, kiedy należy wyrazić własne zdanie niezależnie od humoru drugiej osoby. Nie zawsze odkładanie na później jest dobrym pomysłem. Potrzeba pewnego wyczucia, aby wiedzieć kiedy rozmawiać od razu, a kiedy odczekać.  

3)      Jeśli chcesz porozmawiać o trudnych sprawach nie umniejszaj, ani nie powiększaj problemu. Bądź uczciwy wobec siebie i swojego rozmówcy. Przedstaw problem rzeczowo i powiedz jak się z tym czujesz. Lepiej powiedzieć wszystko tak, jak jest i przyjąć odpowiedzialność za konsekwencje tej rozmowy. Dużo ważniejsze jest życie w prawdzie, niż udawanie i skrywanie się za strachem.

4)      Daj swojemu rozmówcy swobodę i zrozumienie. Niech spokojnie przyjmie komunikaty i poczekaj na odpowiedź zwrotną. Nie naciskaj, lecz cierpliwie trwaj. Niekiedy osoba, która usłyszy coś bardzo bolesnego, nie chce kontynuować rozmowy. Wtedy nie żądaj uparcie informacji zwrotnej. Twój rozmówca może potrzebować czasu, aby poukładać sobie myśli i kiedy będzie na to gotowy wróci do rozmowy.

Komunikowanie spraw trudnych, bolesnych, kłopotliwych jest zawsze nieprzyjemną sytuacją. Często musimy przyznać się do błędu i okazać skruchę, innym razem przekazać trudną informację np. o śmierci bliskiej osoby.  Potrzeba odwagi, aby odkryć siebie i otworzyć się na drugą osobę. Powiedzmy sobie szczerze, łatwe to nie jest.  Jednak jeśli zależy nam na prawdzie i relacji z daną osobą, naprawdę warto się zmobilizować i wyznać co leży nam na sercu. Zachętą niech będą słowa: „ czasami najlepiej jest coś z siebie wyrzucić, aby móc poukładać to od nowa.”

Opracowała: Natalia Weryńska

Przekazy generacyjne – co to jest i jak sobie z nimi radzić?

Określenia „przekazy generacyjne” używamy, aby nazwać pewne schematy myślowe i zachowania, które przekazywane są z pokolenia na pokolenie. Często w mowie potocznej mówimy o rzeczy, która jest „z babci, prababci”, takim samym określeniem można ująć nasze myśli i zachowania. Nawet nie zdajemy sobie sprawy jak wiele schematów postępowania powtarza się w danej rodzinie na przestrzeni wieków. Jeśli są to zasoby, które motywują do kreatywności, samodzielności i otwartości na świat, możemy nazwać się szczęściarzami.

Po części jesteśmy indywidualistami, po części przejmujemy pewne zachowania od innych ludzi. Środowisko w jakim dorastamy, wychowanie oraz geny mają ogromy wpływ na naszą osobowość, to jakimi jesteśmy, jako dorośli bierze się właśnie głównie z tych trzech obszarów. Często w dzieciństwie od dziadków słyszeliśmy „Ależ jesteś podobna do swojej mamy. Masz taki sam wyraz twarzy.” Nie jest tajemnicą, że dziedziczymy nie tylko cechy wyglądu, lecz również cechy osobowości. Na przekazy generacyjne składają się pewne schematy zachowania czy myślenia właśnie dzięki genom, ale także wychowaniu. Np. matka, która będzie żyła w ciągłym lęku przed światem, wychowując swoje dziecko bardzo możliwe, iż taki sam wzorzec zachowania przekaże swojemu dziecku. Dziecko dorasta i nie jest nawet świadome, jakie schematy otrzymało. Ma także postawę lękową w stosunku do świata i tak może przeżyć  całe życie, jeśli ta postawa nie okaże się na tyle ciężka, aby postarać się zmienić te wyuczone style zachowań.

Czasami zdarza się, że matka, która jest stale niezadowolona z życia, melancholijna, bierna i zimna emocjonalnie wychowuje dziecko, które w drodze dziedziczenia otrzymało wiele cech z ekstrawertyka, a więc towarzyskość, otwartość na ludzi, spontaniczność. Takie dziecko z wychowania otrzyma wzorce, które będą całkowicie sprzeczne z jego prawdziwą osobowością. Na czas kiedy będzie małe, przyjmie prawdopodobnie te schematy, lecz sprawa zacznie się komplikować w okresie dojrzewania. Jeśli dziecko będzie miało wysoki poziom świadomość będzie w stanie samo zauważyć, iż ma w sobie tak jakby dwie osoby w jednym ciele. Jeśli poziom świadomości nie będzie wysoki, młody człowiek będzie czuł się zdezorientowany i skołowany, ale nie będzie wiedział dlaczego. Może wtedy próbować ekstremalnych doświadczeń, aby w końcu dowiedzieć się kim, tak naprawdę jest. W takiej sytuacji warto udać się do specjalisty, aby pomógł znaleźć problem. Stan niewykształconej tożsamości może być bardzo bolesnym doświadczeniem dla młodej osoby. Jednak jest wiele osób, które nie idą do specjalisty, nie zastanawiają się dlaczego czują, że wewnątrz ich jest coś nie tak. Żyją dalej, ignorując ból. Prędzej czy później miarka się przebierze i następuje wybuch, który wywołuje kryzys wewnętrzny.

Istnieją rodziny, gdzie wyraźnie widać, jak pewne sposoby zachowań przenoszone są z pokolenia na pokolenie. Prosty przykład i bardzo powszechny, mianowicie, spożywanie alkoholu, jako środka służącego do obniżenia stresu. Dlaczego tak często widzimy ojca, który nadużywa alkoholu, a następnie syn, który wcześniej często zarzekał się, że nie będzie taki jak ojciec, jest zupełnie identyczny? To jest jakby samospełniająca się wyrocznia. Ale dość z czarami, przenieśmy to na grunt psychologiczny. Sprawa ma się następująco, ojciec jako sposób radzenia sobie z napięciem wewnętrznym pokazywał tylko, że potrafi się napić i to mu pomagało, stres się zmniejszał, krzyki ustawały, było przyjemniej. Temu wszystkiemu przypatrywał się mały syn, który zakodował sobie, że to jest dobry sposób na „nerwy”. Kiedy już jako dorosły doświadczał dużego stresu, bardzo możliwe, że automatycznie chwycił za butelkę, co z kolei, przy dłuższym stosowaniu, stało się jego nawykiem.

Wiele jest takich destruktywnych zachowań, które robimy, jednocześnie nawet nie zdając sobie sprawy, dlaczego postępujemy tak, a nie inaczej. Ale uwaga, jeśli widzimy, że nasze zachowania czy myśli niszczą nas, a my nie mamy świadomości dlaczego tak robimy, bardzo często oznacza, że od kogoś wzięliśmy sobie dany sposób reagowania czy myślenia. Np. młoda, atrakcyjna kobieta ciągle znajduje w sobie jakieś niedoskonałości ciała i czuje się z tym fatalnie. Mimo, że wiele osób mówi jej, że jest piękna, ona uważa inaczej. Dlaczego jej subiektywna ocena jest tak różna od obiektywnej oceny wielu ludzi? Jedną z przyczyn może być jej surowa matka, która jej nigdy nie pochwaliła, a wręcz przeciwnie, dostawała od niej bardzo niemiłe komentarze, które ją raniły przez wiele lat. Trwało to tak długo, iż to co mówiła jej matka, stało się dla niej jedyną prawdą. Co ciekawe jej babcia też była surową i powściągliwą w komplementach kobietą. Bardzo możliwe, że obie, babka i matka, przeniosły schemat zaniżonego poczucia własnej wartości, który jeśli córka nie przerwie, możliwe, że zostanie przekazany dalej.

Przekazy generacyjne same w sobie nie są złe. Jest to nazwa pewnego zjawiska psychologicznego zachodzącego na przełomie wielu lat. Naszą uwagę powinny zwrócić te destrukcyjnie działające na nasze życie.

Jeśli czujemy, iż nasze życie nie układa się tak, jak byśmy tego chcieli i mamy wrażenie, że ciągle spotyka nas to samo, jakbyśmy kręcili w błędnym kole, może warto udać się do psychologa lub psychoterapeuty na konsultację. Osoba z zewnątrz będzie mogła w bardziej obiektywny sposób spojrzeć na nasze życie i ocenić, czy rzeczywiście ciążą na nas jakieś destrukcyjne przekazy pokoleniowe. Co więcej psycholog czy psychoterapeuta to profesjonaliści, którzy wiedzą jak szukać powiązań naszego zachowania z naszymi rodzicami czy dziadkami i mogą pomóc nam wyłonić niszczące schematy. Czasami wiemy, że coś jest z nami nie tak, lecz brak pewnego wglądu w siebie oraz brak dystansu stanowią problem, aby zidentyfikować błędne schematy. Systematyczna praca terapeutyczna jest w stanie poczynić wiele zmian z naszym postrzeganiu rzeczywistości, a być może będzie to wystarczające do zmiany życia.

Warto także stosować świadomą pracę nad samym sobą. Na rynku dostępnych jest wiele pozycji książkowych odwołujących się do autoterapii i refleksji nad własnym życiem. Inną opcją może być szereg podcastów, postów czy blogów poświęconych psychologii. Ważne, aby szukać czegoś dla siebie, zwłaszcza jeśli czujemy się skołowani i nie rozumiemy samych siebie. Pamiętajmy jednak, iż w razie jakichkolwiek problemów, które nas przerastają lepiej zwrócić się do profesjonalistów.

Przekazy generacyjne mogą „generować” wiele utrudnień w naszym życiu, jednak nie muszą nas kreować. Należy być świadomym pewnych mechanizmów, które mogą mieć wpływ na nasze decyzje czy zachowanie i starać się niwelować te destrukcyjne. To my bądźmy kowalami los i walczmy o siebie, o lepsze jutro…

Opracowała: Natalia Weryńska

Ciało i umysł – dwa nieodłączne elementy

Już od wieków pradawni mnisi nauczali, że aby zachować zdrowie i harmonię życia należy troszczyć się nie tylko o potrzeby ciała, ale także umysłu. Warto sobie uświadomić, że nie jesteśmy tylko ciałem, tym co zewnętrzne, lecz również tym co jest naszym wnętrzem, naszą psychiką. To są m.in. nasze myśli, wyobrażenia, marzenia, plany, cele, pragnienia czy tęsknoty. Nie można żadnych z tych dwóch elementów pomijać w kwestii określania naszego zdrowia. 

Ciało i umysł są niejako połączone i stanowią główne składowe całego człowieka – te dwa elementy oddziaływają na siebie nawzajem. Co oznacza, że możemy ingerować w to oddziaływanie, aby poprawić stan umysłu za pomocą ciała. Brzmi ciekawie? Zauważmy, że kiedy np. się stresujemy to objawy tego stresu możemy zaobserwować również w  naszym organiźmie – pocimy się, drży nam głos. Podobnie będzie się działo, jeżeli nasze ciało będzie zrelaksowane – łatwiej nam będzie radzić sobie z emocjami. 

W dzisiejszych zabieganych, pełnych stresu czasach relaks umysłu zaczyna plasować się w czołówce czynności, o które należy zadbać. Przechodzimy, więc do bardziej praktycznej części artykułu i poniżej przedstawione zostaną propozycję, aby się zrelaksować.

  1. Masaż

Chyba nikt nie powie, że masaż ciała nie działa relaksująco na umysł. Zwłaszcza kiedy robi to ktoś profesjonalnie. Do tego odpowiednia muzyka odprężająca i piękny zapach unoszący się w powietrzu. Czujemy jak z minuty na minutę odpływamy… Nasze ciało coraz bardziej się poddaje masażowi i rozluźnia się. Nie bez przyczyny często po masażu czujemy się jak nowo narodzeni i mamy całe mnóstwo pozytywnej energii. To jest właśnie znak, że nasz umysł także doznał odpoczynku, odprężenia… 

  1. Dotyk 

Tego sposobu na relaks doznał każdy. Ile razy czuliśmy się zestresowani, zrozpaczeni, bezwartościowi, czy po prostu smutni, zmęczeni, przygnębieni? Z pewnością te stany nie są obce nikomu. W takich chwilach objęcie przez bliską osobę jest jak balsam na nasze zranione serce. Dotyk, który odpręża może wyrażać się poprzez przytulenie, pocałunek, uścisk dłoni, poklepanie po ramieniu, trzymanie na rękę. Takie gesty odczuwane są jako kojące i obniżające napięcie, dające poczucie bezpieczeństwa. Co więcej w badaniach naukowych dowiedziono, że stosunek seksualny ma bardzo duże działanie na nasz układ nerwowy i jest źródłem przyjemności i odprężenia. Należy tutaj dodać, że musi to być stosunek dla obydwu stron satysfakcjonujący. Jeśli tak nie jest, partnerzy powinni porozmawiać o tym, co sprawia im przyjemność, a co nie, i starać się spotkać we własnych oczekiwaniach. 

  1. Ćwiczenia fizyczne

To bardzo ważna forma dbania o siebie. Nie tylko ćwiczymy, rozciągamy, kształtujemy nasze mięśnie, lecz podczas aktywności fizycznej uwalnia się serotonina, czyli tzw. hormon szczęścia. Wtedy czujemy zadowolenie z siebie i pomimo zmęczenie, uczucie większej mocy i sprawczości. W Internecie aż roi się od artykułów na temat dobroczynnego wpływu sportu na organizm człowieka. Rodzaj aktywności też jest ważny. Nie dla każdego będzie dobre to samo. Np. szczególną formą skupiającą się na umyśle są: joga, medytacje czy pilates. W ramach ciekawostki bieg nie dla wszystkich osób jest wskazany, ponieważ w trakcie biegania uwalnia się kortyzol – hormon stresu, i jeśli ktoś jest nadwrażliwy, ten rodzaj aktywności może wręcz zwiększać napięcie niż je zmniejszać. Natomiast inną opcją jest taniec, który świetnie odpręża umysł i uwalnia nasze zmysły. 

  1. Przyjemności nie tylko kulinarne

Kto zna powiedzenie „droga do serca mężczyzny prowadzi przez żołądek” ? Nie bez przyczyny takie rady często mamy przekazują swoim córkom. Jednak na potrzeby naszego artykułu zmienimy je trochę i powstanie coś na miarę „droga do serca człowieka prowadzi przez żołądek”. Kiedy zjemy coś na co szczególnie mieliśmy ochotę lub coś co bardzo lubimy, czujemy zadowolenie, niekiedy błogość. Takie uczucia są relaksujące, dające sygnał naszemu umysłowi, że możemy się zrelaksować. Słuchanie muzyki również może być wspaniałym pomysłem. 

Ciało i umysł są ze sobą połączone i oddziaływają na siebie. Jeśli zaniedbamy jeden z tych elementów nasz ogólny stan zdrowia się pogorszy. Wraz z popularnością dziedziny nauki jaką jest psychologia, temat dbania o umysł jest coraz bardziej popularny i traktowany na poważnie. To dobrze, ponieważ dzięki temu mamy wiedzę jak możemy sami działać i zabezpieczać nasz umysł przed wypaleniem. Sposobów na wpływanie na stan naszego umysłu poprzez ciało jest wiele. Głównie skupia się to wokół sprawiania sobie przyjemności oraz uwalniania napięcia poprzez masaż, dotyk, aktywność fizyczną. Każdy zapewne znajdzie swój sposób, który będzie mu najbardziej odpowiadał. 

Opracowała: Natalia Weryńska – studentka psychologii 

Wypalenie rodzicielskie – co to jest i jak sobie z nim radzić?

Żyjemy w czasach, które nie są łatwe dla nikogo. Izolacja, obostrzenia i wiele innych czynników w teraźniejszych chwilach wpływa na nasze samopoczucie czy samoocenę. Niestety w dobie pandemii na naszej głowie pojawiło się wiele więcej obowiązków niż mieliśmy dotychczas.

 Charakterystycznym znakiem dla tego etapu zdecydowanie stała się wielozadaniowość. Przede wszystkim wielozadaniowość w strefie rodzicielskiej. Połączenie pracy, opieki nad dziećmi oraz czymś nowym dla każdego z nas, czyli zdalnym nauczaniem, mogło stać się dość uporczywym problemem dla rodziców. Badania dowodzą, że kobiety są w stanie sprawniej pogodzić wiele aspektów związanych z domem, dziećmi, pracą. Jednakże często z tego powodu nie mają już czasu dla siebie i swoich potrzeb. Łączenie tak wielu ról może objawiać się przemęczeniem czy frustracją. Co za tym idzie, może pojawić się syndrom wypalenia rodzicielskiego, które częściej grozi matkom niż ojcom. 

Czym jest wypalenie rodzicielskie? Według najnowszych badań, które zostały opublikowane w czasopiśmie Child Abuse & Neglect, jest ono podobne do wypalenia zawodowego, czyli jest to stan nadmiernego obciążenia na podłożu fizycznym, psychicznym oraz emocjonalnym. Oprócz „standardowego” zmęczenia pojawiają się kłopoty ze snem i koncentracją. Nasilają się negatywne emocje oraz wahania nastroju. Wypalenie rodzicielskie znacznie wpływa na konflikty między partnerami, ponieważ przytłoczenie, które występuje jest czasami silniejsze niż inne emocje. 

Duży wpływ na ten stan ma presja, a raczej utworzony stereotyp bycia supermamą – supertatą. Żeby sprostać tym oczekiwaniom trzeba robić wszystko na dwieście procent. U kobiet występuje  dodatkowo przekonanie, że nie potrzebujemy jakiejkolwiek pomocy, bo wszystko lepiej zrobimy same. Nikt przecież nie poradzi sobie z tym wszystkim lepiej niż my. Ujawniają się prawdziwe „zosie samosie”. W takich momentach zapominają o sobie, o tym czego potrzebują i czego pragną. 

Co możesz zrobić, aby zapobiec wypaleniu rodzicielskiemu? Rozpocznij od „zwolnienia” siebie z postawionych sobie oczekiwań. Im bardziej wyrozumiali jesteśmy dla samych siebie, tym mniej przytłoczeni będziemy. Dajmy sobie prawo do błędów. Nie mamy wpływu na wszystkie rzeczy które się dzieją. Rodzicielstwo bywa czasami trudne, jak i skomplikowane. 

Nie wstydź się tego, że potrzebujesz wsparcia! Na pewno masz blisko siebie osoby, których darzysz zaufaniem i do których możesz się zwrócić, gdy potrzebujesz pomocy. Zacznij mówić o swoich emocjach. Warto przestać chować w sobie te wszystkie złości oraz smutki. Wyzwalająca może być rozmowa z partnerem albo skorzystanie z pomocy psychoterapeuty w Mielcu. 

Pamiętaj, żeby pomyśleć o sobie i o tym, czego Ty potrzebujesz! Gdy zadbasz o siebie, łatwiej będzie Ci zadbać o tych których kochasz. Nie ma nic złego w tym, że spędzisz czas sam na sam ze sobą. Jak to zrobić? Rozpocznij od czegoś prostego – raz w tygodniu znajdź czas na stworzenie sobie miniSPA. Maseczka, relaksująca muzyka i książka, która Cię interesuje. Tak niewiele, a pozwala na oczyszczenie głowy z problemów. Innym sposobem może być „ucieczka” z domu, aby uprawiać jakąś aktywność fizyczną. Może być rower, rolki, bieganie czy zwykły spacer. 

Wdrożenie nawyków wymaga czasu oraz zaangażowania. Nic nie dzieje się z dnia na dzień. Normalnym elementem procesu będzie to, że coś może się nie udać. Ważne, żeby wytrwać w nowych postanowieniach i nie poddawać się przy pierwszej porażce. 

Magdalena Konefał

Dlaczego warto zachęcać dzieci do aktywności fizycznej?

  • Ruch rozwija mózg. 

Dzięki aktywności fizycznej w mózgu powstają nowe połączenia nerwowe. Odżywiony tlenem mózg ma więcej energii do działania, tworzenia i ogólnego rozwoju. Podczas aktywności fizycznej (podobnie jak podczas słuchania muzyki klasycznej) w mózgu mają miejsce prawdziwe fajerwerki! Neuronki łapią się za rączki i świętują, tworzą nowe połączenia, dzięki którym dzieci łatwiej się uczą, lepiej się koncentrują i zapamiętują materiał.  

  • Pomaga integrować zmysły. Wspomaga naukę czytania i pisania. 

Co jest potrzebne, żeby dziecko nauczyło się poprawnie czytać i pisać? Wzrok, słuch, umiejętność mowy, chwyt, świadomość czucia i ruchu, dotyk i… cierpliwość. Mózg analizuje bodźce ze zmysłów i integruje je w jeden proces. Czego zatem potrzebuje, żeby mógł działać? Dostępu do bodźców, wrażeń i doświadczeń. Najlepszy sposób, aby dostarczyć mu tego “pokarmu” to właśnie aktywność fizyczna. Nie dość, że dostaje sporą dawkę tlenu, to jeszcze doświadcza kolorów, zapachów, dźwięków, tekstur, zmian prędkości i ruchu ciała. To wszystko analizuje i łączy, a te umiejętności wykorzysta w pierwszych latach nauki. Dzięki niej poradzi sobie z kontrolowaniem ruchu ręki, analizowaniem słów nauczycieli i stopniowaniem nacisku palców. Mózg, który doświadczył już syntezy bodźców wzrokowych poradzi sobie z łatwością z przetwarzaniem znaków graficznych i zamianę ich na dźwięki mowy. 

  • Wspomaga rozwój wyobraźni przestrzennej, równowagi, czucia głębokiego. 

Dziecko, które trenuje szybkość i siłę oraz kontrolowanie ruchu lepiej radzi sobie z jazdą na rowerze, tańcem, utrzymaniem prawidłowej postawy. Jest wrażliwsze na ruch otoczenia, szybciej odskoczy przed nadjeżdżającym samochodem, uniknie ochlapania przez przejeżdżający obok przez kałużę rower. Dzieciom, które spędzają dużo czasu na świeżym powietrzu, łatwiej odnaleźć się w przestrzeni. Mogą też szybciej nauczyć się stron świata i rozpoznawać kierunki. 

  • Rozładowuje nieprzyjemne napięcie w ciele. Pomaga radzić sobie z trudnymi emocjami. 

Wszystkie emocje są związane z reakcjami fizjologicznymi w ciele. To oznacza, że podczas przeżywania emocji doświadczamy również napięć mięśni. Na pewno każdy zna uczucie ściśniętego gardła, skurczu w żołądku bądź bolących zębów od zaciskania szczęki. Ruch pomaga rozluźnić wszystkie mięśnie w ciele, dostarcza im tlenu i energii. Uruchamia te części ciała, które na co dzień mamy w tych samych pozycjach. Mobilizując pasma mięśni wzdłuż całego ciała, rozluźniamy spięte miejsca i relaksujemy się. Chociaż po treningu czujemy często zmęczenie, to jednocześnie odczuwamy dopływ endorfin do mózgu, bo w końcu poradziliśmy sobie ze zmartwieniami. Aktywność fizyczna to jedna z metod radzenia sobie z trudnymi emocjami. 

  • Wzmacnia pewność siebie i samoocenę. 

W ruchu ciało i umysł zostają wystawione na próbę. Podczas pokonywania trudności, radzenia sobie z porażką i ciężarem sukcesu wzmacniamy swoje ciało i pewność siebie. Te doświadczania stabilizują naszą samoocenę na zdrowym podwyższonym poziomie. Dzięki aktywności fizycznej wiemy, że ciało nawet gdy mokre od potu, trawy z boiska czy błota z kół roweru, może być silne, sprężyste, wytrzymałe i piękne. Powinniśmy te przekonania przekazywać już najmłodszym pokoleniom. 

  • Ułatwia nawiązywanie kontaktów społecznych. 

Szczególnie ułatwia kontakt społeczny dzieciom, które z natury są nieśmiałe. Ta piękna cecha, która mówi o wrażliwości, może stać się utrapieniem, gdy wpędza w poczucie osamotnienia. Dużo łatwiej nawiązuje się kontakt podczas uprawiania sportu, kiedy wystarczy rzucić do kolegi piłkę albo poszukać wzroku zawodnika ze swojej drużyny. Te małe gesty skracają społeczny dystans, burzą barierę nieśmiałości, są początkiem pierwszych przyjaźni i szansą na poznanie siebie.  

  • Uczy zasad funkcjonowania w społeczeństwie. 

Życie to nie zawsze pasmo sukcesów. Często doświadczamy porażek, konsekwencji złych decyzji i niewłaściwych ludzi wokół. Spotykamy się też z niezrozumienie, niesprawiedliwością, bezsilnością. Mierzymy się z konkurencją, rywalizujemy, wygrywamy, przegrywamy i zaczynamy od nowa. Brzmi znajomo? Jeśli dzieci pierwsze doświadczenia funkcjonowania w grupie nabędą w bezpiecznych warunkach, np. podczas gry w piłkę z kolegami, łatwiej poradzą sobie w prawdziwym, dorosłym życiu. 

  • Dodaje energii i zwinności. 

Ciało w ruchu zmienia się. Nie chodzi tu o zrzucanie kilogramów, choć niewątpliwie ruch modeluje sylwetkę. Ludzie, którzy w zdrowy sposób praktykują sport, tzn. nie są od niego uzależnieni jak np. od gier komputerowych albo zakupów, czują się lżejsi, są zwinniejsi, mają więcej energii i chęci do działania. Łatwiej im się zmobilizować, są wytrwalsi i silniejsi. 

Sekrety motywacji

Rodzice bardzo często zadają sobie pytanie, jak skłonić dziecko do nauki. Co mogłoby przekonać naszą pociechę, by zamiast aplikacji w telefonie otworzyło podręcznik? Jak zachęcić dzieci do nauki? W jaki sposób obudzić w nich motywację?  

Sekret motywacji jest ukryty w naszych dzieciach. One same informują nas każdego dnia o tym, co sprawia, że są zmotywowane do nauki i chętnie sięgają do podręczników. Dzieci przekazują dorosłym wiele ważnych informacji: jak rozumieją świat, co jest dla nich ważne, jakie mają potrzeby oraz jak wygląda rzeczywistość, która ich otacza. W zależności od wieku rozwojowego komunikacja dziecka z otoczeniem jest inna, ale zawsze ma miejsce. Słuchając dzieci uważnie i z cierpliwością dowiadujemy się o bardzo istotnych aspektach ich życia, również związanych z motywacją. Cały sekret sprowadza się do obserwacji, słuchania i zrozumienia, co mają do powiedzenia.  

Michał, 12 lat 

Motywacja to taki silnik w człowieku, jak w samochodzie, możemy uczyć się nowych rzeczy i poznawać świat… 

Ten silnik to ciekawość poznawcza, która jest wrodzona i naturalna. Potrzeba uczenia się jest czynnikiem rozwoju a głównym motywem działania jest spontaniczność i zainteresowanie otoczeniem. To, w jaki sposób dziecko przejawia ciekawość poznawczą można zaobserwować już od najmłodszych lat. Niemowlę podąża wzrokiem za ruchomymi i dźwięczącymi przedmiotami. Przedszkolaki sięgają po wszystko, co budzi ich ciekawość, zadają mnóstwo pytań, chcą wspólnie uczestniczyć w codziennej aktywności, dzielą się swoimi dokonaniami, eksperymentują. Poznawanie świata sprawia dzieciom wielką przyjemność i radość. Ciekawość poznawcza związana jest z motywacją wewnętrzną, która zaspokaja potrzebę kompetencji dziecka (rozwój umiejętności), autonomii (samodecydowania) oraz budowania relacji. Samodzielnie zdobyta wiedza oraz doświadczenia uczą odpowiedzialności za własne decyzje oraz budują samoocenę. Dążenie do aktywności oraz samodzielnych, kreatywnych działań jest naturalną formą funkcjonowania i uczenia się. Motywacja jest pochodną ciekawości i zainteresowań. 

Rodzicu!  

Nauka ma być związana z zabawą i odkrywaniem świata! Wykorzystaj naturalną ciekawość poznawczą, by dziecko zdobywało wiedzą. Pozwól mu samemu decydować o sposobie nauki, pozwalaj na błędy i nagradzaj samodzielność! 

Bartek 11 lat 

Motywacja to wspieranie mnie jak coś lubię robić. Jak nie lubię, to zachęcanie… 

Postawa rodzicielska wspierająca i motywująca, pomoc i zachęta wywierają ogromny wpływ na aktywność dziecka. Młody człowiek rozwija się prawidłowo i harmonijnie, jeśli czuje się bezpiecznie a jego potrzeby są zaspokojone. Najważniejszą rolą rodziców jest troska, autentyczny kontakt oraz towarzyszenie dziecku w jego rozwoju. Akceptacja, zrozumienie oraz zainteresowanie tym co robi, tworzy więzi, buduje samoocenę i pewność siebie. W kontakcie z rodzicami dziecko odkrywa wiedzę o samym sobie, podejmuje wyzwania, uczy się umiejętności radzenia z trudnościami. Wspieranie i zachęcanie są paliwem dającym moc działania. Atmosfera w jakiej odbywa się nauka ma bardzo duży wpływ na motywację. Związana jest z emocjami, bezpieczeństwem i zaufaniem jako nadrzędną potrzebą człowieka.  

Rodzicu! 

Zamień komunikat: “musisz się uczyć” na “pouczymy się razem”! Pokaż dziecku, że nauka może być przyjemna i związane są z nią miłe (przyjemne) emocje. Nie strofuj dziecka za niepowodzenia, doceniaj starania, nie tylko efekt.  Pamiętaj, że najlepsze, co możesz dać swojemu dziecku to uważność! 

Maja 9 lat 

Motywacja jest wtedy, kiedy ktoś zaczyna w siebie wątpić a ja mówię, że da sobie radę i w niego wierzę… 

Aktywność dziecka ujawnia się jako reakcja na zewnętrzne i wewnętrzne środowisko, wynika z potrzeby bycia kompetentnym, często wymaga wsparcia społecznego. Proces nauki daje wiele radości, ale podczas wykonywania zadań mogą pojawić się trudności, opór, zniechęcenie. W procesie uczenia się ważną rolę odgrywa gotowość do pokonywania trudności, podejmowania wysiłku. Dzięki słowom otuchy, podjęty trud umożliwi dziecku wiarę we własne możliwości oraz zdobycie celu, co zaowocuje poczuciem zadowolenia i satysfakcji. Ważne jest, aby zachować równowagę pomiędzy naturalną motywacją wewnętrzną dziecka a sposobami oddziaływania z zewnątrz. Istotne by były one dostosowane do możliwości dziecka i adekwatne do wieku. W procesie motywacji i nauki ważne jest zachowanie równowagi między pomaganiem a wyręczaniem. 

Rodzicu! 

Z pewnością wiesz, jak zrobić lepiej zadanie domowe Twojego dziecka. Daj jednak szansę młodemu człowiekowi na osiągnięcie samodzielnie celu, może jego praca nie przyniesie od razu efektu, ale pomoże mu radzić sobie z trudnościami bez pomocy mamy i taty. 

Ola 17 lat 

Dla mnie motywacja, to chęć do poszerzania wiedzy, doskonalenie moich umiejętności, które pozwolą mi w przyszłości robić to, co chcę i być w tym dobrą…… 

Oprócz wzmocnień zewnętrznych oraz zaspokajania potrzeb warto zwrócić uwagę również na potrzebę realizacji celów na przyszłość, które nadają kierunek aktywności i są ściśle związane z osiągnięciami dziecka (np. zdanie egzaminu, zdobycie nowej umiejętności, podążanie za pasjami). Jest to niezwykle ważne w procesie nauki, ponieważ pozwala młodemu człowiekowi skupić się na celach oraz zharmonizować je w taki sposób, by osiągnąć większość z nich. Jeśli uda się dorosłym stworzyć warunki uwzględniające cele, energia dzieci skierowana będzie na proces uczenia się a nie na odczuwanie lęku przed niepowodzeniem czy niechęć do zadań wynikający z poczucia bezsensowności. Istnieje duża zależność pomiędzy motywacją a celem, do którego może ona zbliżyć. Pojawienie się i utrzymanie motywacji do działania poprzedza ocena celu, do którego prowadzi to działanie. Cel musi być oceniony przez dziecko jako ważny oraz możliwy do zrealizowania. Dobrze również, aby realizacja celu dawała satysfakcję. Warto wprowadzić zasadę „małych kroków” Osiągnięcie każdego mniejszego celu przyniesie zadowolenie, potwierdzenie swoich możliwości i zachęci do kolejnych wyzwań.  

Rodzicu! 

Pomagaj dziecku zrozumieć, po co się uczy! Nie strasz niezdanym egzaminem i zmarnowaną przyszłością. Pokazuj, jak uczenie się pomoże Twojemu dziecku zrealizować marzenia. Nagradzaj za wytrwałość i podejmowanie kolejnych kroków (a nawet definiowanie ich!) do osiągnięcia celu. 

Cyprian 16 lat 

Mówiąc o słowie motywacja przychodzi mi na myśl lekcja historii. Dzięki nauczycielowi, który potrafił przykuć moją uwagę interesującymi lekcjami, zachęcić do dyskusji, zrozumiałem i polubiłem ten przedmiot. Uważam, że ta wiedza jest ciekawa i potrzebna…. 

Pobudzanie motywacji do nauki wiąże się nie tylko przetwarzaniem informacji, opanowaniem wiedzy i umiejętności, ale również poprzez zachętę do przemyśleń, refleksji oraz posługiwania się przemyślanymi strategiami. Istotnym znaczeniem w motywacji uczenia się jest pewna „dyspozycja” do uznawania uczenia się za coś ważnego i wartościowego. Młodzi ludzie angażują się w czynności, znają i akceptują cele, starają się opanować wiedzę i umiejętności, przejawiają mobilizację intelektualną i traktują uczenie, jako coś naturalnego. Dzieje się to nawet w sytuacji, kiedy program potrzebny do opanowania na lekcji nie wydaje się zbyt interesujący czy przyjemny, ale odnoszą się do niego poważnie, ponieważ wierzą w sens swojej pracy i widzą korzyści intelektualne. Duże znaczenie ma pozytywne nastawienie rodziców wobec nauki, ponieważ kształtuje postawę emocjonalną dziecka wobec szkoły. Korzystne wzorce, które dziecko otrzymuje w domu rodzinnym wpływa na jego ciekawość poznawczą i chęć poznawania świata oraz spostrzeganie procesu nauczania jako istotnego czynnika w życiu człowieka. Uznanie i szacunek wśród dzieci i młodzieży wzbudzimy wtedy, kiedy jasno i przystępnie przekazujemy wartości, jakimi sami się kierujemy.  

Rodzicu,  

  • Odkrywaj mocne strony oraz zdolności dziecka. Podkreślaj to, co wiąże się z jego zainteresowaniami;  
  • Stwórz warunki, aby miało okazję do samodzielnego decydowania i dokonywania wyborów; 
  • Doceniaj wysiłki dziecka w dążeniu do celu, nie tylko same efekt końcowy; 
  • Pokaż dziecku to czego się uczy. Zachęcaj do samodzielnego myślenia, poszukiwania, wyciągania wniosków, stawiania oraz weryfikacji hipotez; 
  • Doceniaj pytania, zachęcaj do wyszukiwania informacji oraz korzystania z różnych źródeł wiedzy;  
  • Zaktywizuj swoje dziecko wykorzystując jego zmysły, wyobraźnię i kreatywność np. opowiedz mu to, co wiesz na dany temat, wspólnie oglądajcie książki, mapy, zainicjuj eksperyment;  
  • Zadbaj o spokój i dobrą atmosferę w domu; 
  • Otaczaj dziecko bezwarunkową miłością, dawaj dużo czułości; 
  • Zachęcaj, ale nie nakłaniaj dziecka do wyrażania swoich emocji; 
  • Stwarzaj okazję do rozmów, dziel się refleksami i doświadczeniami dnia codziennego;  
  • Rozwijaj umiejętności planowania i organizacji pracy dziecka. Zaplanujcie wspólnie codzienny czas na naukę, odpowiednią porę na powtórki. Realizując zadania w terminie, dziecko unikanie opóźnień i stanie się bardziej niezależne w nauce, nauczy się podejmować decyzję; 
  • Chwal dziecko za dotychczasowe osiągnięcia, zachęcaj go do nowych wyzwań. Stosuj pochwały, kiedy doceniasz wysiłek dziecka w dążeniu do celu; 
  • Pozwól uczyć się na błędach, doświadczać trudności. To naturalny sposób uczenia się; 
  • Zachęć dziecko do traktowania wszystkich błędów jako szans na wyciągnięcie wniosków na  przyszłość – „Czego możesz się nauczyć z tej pomyłki, żeby następnym razem wypaść lepiej; 
  • Pomagaj w rozwiązywaniu problemów wtedy, gdy konieczna jest Twoja ingerencja; 
  • Zadbaj o pewność, że dziecko wie, że w razie potrzeby może Cię prosić o pomoc; 
  • Unikaj zachowań, które wywołują w dziecku strach i świadczą o braku akceptacji np. strasznie karą, porównywanie z innymi; 
  • Stawiaj wymagania adekwatne do możliwości dziecka. 

Źródła:  

Brophy, J. (2002). Motywowanie uczniów do nauki, Warszawa: Wydawnictwo PWN. 

Dyrda, B. (2007). Zjawiska niepowodzeń szkolnych uczniów zdolnych. Rozpoznanie i przeciwdziałanie. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls” 

Gregorczyk, M., Kołtyś, B. (2015). Szkolne wyzwania, Jak mądrze wspierać dziecko w dorastaniu?”. Warszawa: Wydawnictwo Samo Sedno. 

Żylińska, M. (2013).  „Neurodydaktyka. Nauczanie i uczenie się przyjazne mózgowi”. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.  

Psycholog on-line

Czy kontakt z psychologiem online w czasie pandemii to dobre rozwiązanie? 

W czasie kiedy większość osób przebywa na domowej kwarantannie, a przemieszczanie się jest utrudnione, bezpośredni kontakt z psychologiem w wielu przypadkach może być niemożliwy. Co zrobić w takiej sytuacji? Czy terapia bądź konsultacja zdalna będzie tak samo efektywna jak stacjonarna? Dla kogo taki kontakt może być niewystarczający, a dla kogo jest niezbędny?

Terapia psychologiczna online jest taką formą pomocy, w której psycholog i klient kontaktują się ze sobą za pomocą mediów elektronicznych. Taka forma pomocy może odbywać się w bieżącym czasie, czyli np. podczas wideo rozmowy, lub może być odroczona w czasie, czyli np. wsparcie udzielane jest drogą mailową lub poprzez czat. 

W ostatnich tygodniach terapia online cieszy się coraz większą popularnością i zyskuje zarówno swoich przeciwników, jak i zwolenników. Skąd więc tyle różnych zdań i kontrowersji dotyczących tej metody terapii? Wokół psychoterapii przez skype’a krąży wiele mitów. Przeciwnicy zarzucają tej metodzie, że nie można za pomocą komunikatora nawiązać prawdziwej relacji, co może przyczynić się do pogorszenia jakości świadczonej pomocy. Oprócz tego wymieniają takie utrudnienia jak problemy z połączeniem internetowym czy niepewność, brak wiarygodności osoby siedzącej po drugiej stronie. Warto tu jednak zaznaczyć, że terapia online, tak samo jak terapia twarzą w twarz musi spełniać określone wymogi, formy i specyfikę rozmowy. Kodeks etyczny pracy psychologa, a tym samym dyskrecja oraz właściwe metody pracy obowiązują go niezależnie od formy prowadzonej terapii!  

Dla kogo i w jakich sytuacjach terapia online jest dobrym rozwiązaniem? Przede wszystkim terapia online jest dobrym rozwiązaniem w sytuacji kiedy mamy utrudniony bezpośredni kontakt z psychologiem, może być to spowodowane np. obecnie występującą pandemią lub kiedy w swoim miejscu zamieszkania nie mamy dostępu do wykwalifikowanego psychologa bądź psychoterapeuty. Takie rozwiązanie jest niezbędne dla osób, które odczuwają silny lęk, ciężką depresje, a wyjście z domu jest dla nich ogromnym wyzwaniem. Terapia online jest również pomocna dla osób, które nie wiedzą jak sobie poradzić w trudnej sytuacji, nie wiedzą gdzie zgłosić się po pomoc i jakie kroki podjąć w celu polepszenia swojego zdrowia psychicznego. Taka wstępna konsultacja może pomóc w rozpoznaniu specyfiki problemu, a psycholog przedstawi możliwości i sposoby rozwiązania konkretnego problemu klienta. Terapia online jest dobrym rozwiązaniem dla osób z trudnościami fizycznymi. Jest wiele osób, które cierpią z powodu różnych dolegliwości uniemożliwiających im poruszanie się, taka forma pomocy wydaje się, więc dużym ułatwieniem. Zaletą terapii online jest także możliwość uczestnictwa w terapii z dowolnego miejsca na świecie. Wystarczy nam jedynie urządzenie i dostęp do internetu. Nie trzeba wydawać pieniędzy na dojazd do pracowni psychologicznej, w której pracuje psycholog. Co więcej, w niektórych przypadkach udzielanie pierwszej pomocy jest zdecydowanie szybsze, ponieważ czas oczekiwania na wizytę online jest krótszy od wizyty stacjonarnej. Kolejna, jedna z najlepszych zalet terapii online to – możliwość dowolnego wyboru terapeuty. Dzięki tej metodzie możemy wybrać psychologa z całej polski, a nawet świata! Nie ograniczamy się wyłącznie do psychologów znajdujących się w naszej okolicy, co jest szczególnie istotne dla osób mieszkających w małych miejscowościach, w których czasami mają do dyspozycji jednego psychologa. 

Czy terapia on-line jest dla każdego? Terapia online nie zawsze jest dobra dla wszystkich. W niektórych cięższych przypadkach np. u osób, u których występuje autoagresja, silne lęki, uzależnienia czy depresja, taki kontakt jest niewystarczający. Terapia online może być też nieodpowiednia dla osób starszych, którzy mają problemy z posługiwaniem się komputerem czy komunikatorami internetowymi. Taka forma terapii może u nich wywoływać niepotrzebny stres i dyskomfort wynikający już z samej próby kontaktu z psychologiem. Terapia online nie będzie też pomocna dla osób, które nie są przekonane co do jakości świadczonych przez psychologa usług w takiej formie, mają obawy i odczuwają niechęć do takiej formy kontaktu. Utrudnieniem w trakcie trwającej pandemii jest również obecność naszych domowników. Niektórym z nas może być trudno znaleźć taki czas i przestrzeń, by móc swobodnie porozmawiać, zwłaszcza, że część pojawiających się teraz trudności w naszym życiu może dotyczyć funkcjonowania w rodzinie. Z tej formy pomocy nie skorzystają też dzieci, które uczestniczyły w terapii w sposób stacjonarny. Podczas spotkań z dzieckiem w gabinecie część oddziaływań terapeutycznych ma miejsce podczas zabawy. W ten sposób pogłębia się więź z dzieckiem w bezpiecznych i przyjaznych warunkach. Dzięki temu można spokojnie porozmawiać o wrażliwych tematach np. o więzi z rodzicami. Trudno wyobrazić sobie takie spotkanie on-line z dzieckiem przebywającym w domu pełnym ludzi.

Zostaje nam jeszcze jedno pytanie, na które warto zwrócić uwagę. Jak wybrać psychologa i sprawdzić jego wiarygodność? Jeżeli chcemy wybrać dobrego psychologa, to pierwszą rzeczą jaką musimy sprawdzić to jego kwalifikację i poziom wykształcenia. Pamiętajmy psycholog to osoba, która skończyła 5-letnie studia psychologiczne! (psychoterapeuta to osoba, która dokształcała się dodatkowo w specyficznym nurcie) Żadna inna osoba, która nie skończyła takich studiów nie może nazywać się psychologiem. Aby uzyskać takie informacje możesz poszukać na internecie wiadomości o danym psychologu, poczytać opinię o nim, albo po prostu zapytać danego psychologa jaką szkołę skończył lub jakie stosuje metody pracy. Nie musisz się obawiać, że takie pytania są niewłaściwe, to dobrze, że chcesz wiedzieć czy trafiłeś do specjalisty. 

Podsumowując, terapia online zawsze jest dobrym pomysłem w sytuacji kiedy nie mamy możliwości bezpośredniego kontaktu z psychologiem w jego gabinecie. Szczególnie powinni z niej korzystać w obecnym czasie ci, którzy rozpoczęli proces terapetyczny przed  zamknięciem gabinetów psychoterapeutycznych. Pamiętajmy o tej możliwości. Doraźna pomoc w sytuacji kryzysowej może okazać się bardzo cenna. 

Artykuł został napisany przez studentkę psychologii Darię Witoń pod opieką merytoryczną psycholog Ewy Ingram.

Co nasila nasz niepokój w czasie epidemii? Jak sobie z tym radzić?

Obecnie panujący wirus w kraju i na świecie może być przyczyną pojawienia u ludzi całej gamy silnych emocji. Stres, strach, dezorientacja oraz zagubienie to emocje, które na co dzień mogą nam towarzyszyć ze zdwojoną siłą. Jak sobie radzić z napływem informacji, które docierają do nas ze wszystkich możliwych źródeł? Włączamy telewizor, przeglądamy internet czy słuchamy radia – z każdego z tych kanałów docierają do nas informacje o pandemiii oraz wzroście zachorowań. Pojawia się wiele różnych informacji, nie zawsze prawdziwych, dotyczących tego jak postępować, jak rozprzestrzenia się wirus oraz domowych sposobów ochrony siebie i bliskich. 

Jak znaleźć złoty środek, aby być na bieżąco z sytuacją panującą w kraju, ale nie spędzać całego dnia na czytaniu nowych informacji o Koronawirusie? Napływ tych informacji oraz nieustanne kontrolowanie wskaźnika zachorowań wywołują u nas bardzo silne zaniepokojenie, lęk oraz stres.

Jest jedna, bardzo prosta, złota wskazówka, jak sobie z tym radzić – staraj się zachować racjonalizm i nie przyczyniaj się do szerzenia niepokoju wśród swoich bliskich:

  • nie publikuj na swoich profilach społecznościowych  nowych informacji o liczbie osób zarażonych, (spokojnie, media robią to za Ciebie)
  • spróbuj analizować prawdziwość informacji, które do ciebie docierają 
  • stosuj się do zaleceń – ogranicz wychodzenie z domu, rób zakupy na dłuższy okres czasu (nie chodzi tu o robienie zapasów na 3 lata!)
  • wykorzystaj swój czas na poprawienie relacji z bliskimi

Ciągłe skupianie naszej uwagi na wirusie może nasilać niepewność. Czujemy się wtedy pozbawieni kontroli i wpływu na otaczającą nas rzeczywistość. Czasem dosłownie tracimy moc. Zamiast kolejnej godziny czytania ile jest zachorowań w twojej okolicy, otwórz i poczytaj książkę, zagraj z rodziną w kalambury lub naucz się nowego języka! Rób przerwy od oglądania w telewizji, słuchania w radiu lub czytania na facebooku nowych informacji na temat pandemii! 

Nie bój się porozmawiać z bliskimi o tym, co czujesz. Rozmowa może pomóc w łagodzeniu twojego stresu. Pamiętaj, że dużo osób jest w takiej samej sytuacji jak ty i doświadcza podobnych emocji. 

Poziom odczuwanego przez Ciebie stresu, w związku z ostatnią sytuacją mógł zdecydowanie nabrać na sile. Jednak stres odczuwamy również na wielu innych płaszczyznach naszego życia. Pamiętasz jakie emocje towarzyszyły Ci podczas matury lub egzaminu na prawo jazdy? A czy wiedziałeś o tym, że ludzie w różny sposób radzą sobie ze stresem? 

Istnieją trzy style, które rozróżniają nasze reakcje na stresor:

– Pierwszy z nich jest to styl zadaniowy – charakteryzuje takie osoby, które w sytuacji pandemii starają się przez swoje działanie, aktywnie wpływać na poprawę sytuacji. Szukają pomocnych informacji dotyczących tego, co robić, żeby nie rozprzestrzeniać wirusa oraz tego jak się zabezpieczyć. Osoby takie charakteryzują się przede wszystkim skupieniem na zadaniu i planowaniem wyjścia z trudnego położenia. Taki styl reprezentuje osoba, która np. przygotowała jadłospis i listę zakupów na najbliższy tydzień i ogranicza wychodzenie z domu zajmując czas różnymi aktywnościami. Do takiego stylu zaliczają się również osoby, które swoimi działaniami pomagają służbie zdrowia, np. siedząc w domu szyją dodatkowe maseczki ochronne.

– Styl emocjonalny – osoby takie charakteryzuje koncentracja na swoich emocjach. Osoba taka myśli, mówi o swoich przeżyciach, odczuciach i napięciach, jakie wynikają z kryzysowej sytuacji. W sytuacji pandemii ciągle myśli o stresie, niepokoju oraz lęku. Ciągła koncentracja na swoich odczuciach ma na celu zmniejszenie napięcia emocjonalnego, jednak czasami takie działanie może przynieść odwrotny efekt. Osoby takie mogą też wykazywać się myśleniem życzeniowym, czyli np. ktoś mówi “będzie dobrze, za tydzień na pewno się to skończy”.

– Ostatnim stylem radzenia sobie jest styl unikający – osoby charakteryzuje to, że w trudnych sytuacjach starają się nie myśleć o panującym kryzysie, unikają zderzenia się z problemem, odcinają się od niego i chcą zapomnieć o kryzysie. Mogą one w sytuacji pandemii wykonywać wiele czynności zastępczych, żeby nie myśleć o problemie. Jakie to czynności? Na przykład masowe zakupy przez internet, ciągłe granie w gry komputerowe albo nadużywanie alkoholu czy papierosów. Do tego stylu zalicza się też osoby, które zaprzeczają wadze problemu, jakim jest rozprzestrzenianie się wirusa, np. nie stosują się do zaleceń wychodzenia z domu, spotykają się z przyjaciółmi na mieście czy pogardzają osobami stosującymi specjalne środki bezpieczeństwa.. 

Niezależnie od tego jaki styl radzenia Ciebie charakteryzuje – zostań w domu, spędź czas z bliskimi i ogranicz ilość czasu spędzaną na czytaniu nowych informacji o Koronawirusie. 

Calm down & turn off TV

Artykuł został napisany przez studentkę psychologii Darię Witoń

Koronawirus i rodzicielstwo – jak wspierać dziecko?

W Polsce zamknięto wszystkie żłobki, przedszkola i szkoły. Rozpoczął się trudny dla rodziców czas „domowej kwarantanny”. Psycholog Pracowni Psychologicznej RelacJa  mgr Anna Wraga , na co dzień pracuje z dziećmi i ich rodzicami w obszarze trudności wychowawczych, emocjonalno-społecznych i poznawczych. Dziś pani Anna prezentuje kilka wskazówek na temat tego, jak wspierać dzieci w radzeniu sobie z koronawirusem i kwarantanną.

Sytuacja, w jakiej znalazło się nasze społeczeństwo jest wielkim obciążeniem emocjonalnym zarówno dla dorosłych jak i dla dzieci. Pojawia się wiele trudnych emocji związanych z obawami dotyczącymi zdrowia własnego i najbliższych osób, ale i też ze zmianami, które musimy wprowadzić w codziennym życiu, a które niejednokrotnie są dla nas nieprzyjemne. Jak więc pomóc dzieciom z radzeniem sobie z sytuacją, zapobiec nadmiernym lękom i wyrazom frustracji?

  1. Zachowaj spokój

Pamiętaj, że dzieci chłoną emocje z otoczenia jak gąbka. Jeżeli Ty rodzicu będziesz spokojny, jest duża szansa, że Twoje dzieci lepiej i spokojniej zniosą okres kwarantanny. Sytuacja jest poważna i nie należy jej bagatelizować. Panika i zamartwianie się nie służy jednak ani Tobie, ani twoim dzieciom. Postaraj się zadbać o to, by koronawirus nie wkradł się do waszego domu w postaci napięcia i nerwowej atmosfery. Nie zarażajmy dziecka „dorosłymi” obawami.  Z jednej strony mam na myśli to żeby nie zarzucać dzieci zbędnymi informacjami. Oczywiście wszystko uzależnione jest od wieku i poziomu rozumienia sytuacji przez dziecko. W mojej opinii nie powinniśmy jednak przy dzieciach angażować się w wielkie dywagacje na temat zachorowalności, śmiertelności , o tym jak to państwo jest przygotowane lub nie, itp. Tym bardziej jeżeli rozmowa toczy się przy dziecku, a nie jest to rozmowa bezpośrednia z dzieckiem. Podobnie jest z oglądaniem kanałów informacyjnych. Sama po półgodzinnej transmisji czuje często psychiczne zmęczenie od nadmiaru informacji niosących ze sobą ogromne ładunki emocjonalne. Dlatego, nie zostawiaj włączonych kanałów informacyjnych „w tle” waszych codziennych aktywności. Dzieci choć nie słuchają – słyszą. Nasze lęki i obawy często też uwidaczniają się poprzez mniejszą odporność na „nieodpowiednie” zachowania dzieci.  Dlatego w tym trudnym okresie warto się zatrzymywać. Dawać sobie chwilę przerwy na oddech, na regenerację, pozbieranie myśli. Tak, byśmy byli w naszych reakcjach obecni i świadomi.

2. Mów prawdę

Dzieci są doskonałymi wykrywaczami kłamstw. Dlatego, jeżeli kusi Cię wymyślenie jakiejś ciekawej historii na temat tego, dlaczego nie będziemy chodzić do przedszkola przez dwa tygodnie, albo dlaczego nie wolno nam odwiedzać ulubionej cioci w szpitalu – zrezygnuj z tego. Dziecko może nie zorientuje się od razu, że skłamałeś, ale wyczuje, że „coś jest nie tak” i wygeneruje to pewnego rodzaju napięcie. Postawisz niepotrzebną barierę w waszej relacji i zachęcisz dziecko do zdobywania informacji w inny sposób np. podsłuchiwanie rozmowy dorosłych czy poszukiwań w Internecie.  Dzieci często nie potrzebują szczegółowych informacji i proste odpowiedzi im wystarczają, by zaspokoić ich ciekawość. Ważne, by odpowiedź była prawdziwa i prosta. Czasem słysząc pytanie dziecka w głowie uruchamiają nam się dorosłe analizy i poszukiwanie ukrytych motywów. Tymczasem dziecko naprawdę pyta o to, o co pyta.

3. Nowe zasady wprowadzaj stanowczo i uprzejmie

Nowa sytuacja może wymagać od was postawienia nowych zakazów lub wprowadzenia restrykcyjnych reguł. Może wcześniej zdarzało ci się dla ”świętego spokoju” zaprzestać walki na polu „umycie rąk przed złapaniem w nie przekąski”. W sytuacjach, gdy mówimy o zdrowiu i życiu naszych dzieci nie ma niestety miejsca na ustępstwa. Zachęcam do tego, by wszelkie nowe reguły ustalane w domu w miarę możliwości poznawczych dziecka przegadywać i ustalać na zasadach wzajemnego porozumienia i współpracy. Niemniej jednak na pewno pojawią się takie obszary, w których to Ty jako rodzić będziesz musiał wyrazić stanowczo swoje zdanie. Ważne, by w swojej konsekwencji nie zapomnieć o dziecku i należnym mu szacunku.  Zapewnij dziecku przestrzeń na to, by wyraziło swoją opinię, niezadowolenie. Musi przestrzegać zasady, ale przecież nie musi jej lubić. Nie możesz pójść na ustępstwo w sprawie wyjścia na urodziny do koleżanki? Możecie wspólnie wymyślić aktywność, która to zrekompensuje – może zamówicie przez Internet nową książkę do wspólnego czytania, zrobicie domowe slime?

4. Wyrażaj empatię, akceptuj wszystkie uczucia dziecka

Pamiętaj, że wszystkie uczucia jakie pojawiają się w dziecku są ważne i potrzebne. Choć jest to w mojej opinii często jedno z najtrudniejszych wymagań rodzicielstwa: spróbuj po prostu być przy dziecku, towarzyszyć mu. Nie staraj się na siłę wszystkiego naprawiać, powstrzymać złości dziecka czy robić wszystko, by tylko nie ujawnił się jakiś lęk czy smutek. Każdy z nas potrzebuje wszystkich emocji. Zaakceptuj je i pozwól im być. Nazywaj emocje, które się ujawniają „widzę, że jesteś znudzona”, „wydaje mi się, że coś Cię martwi”. Nigdy nie ośmieszaj obaw dziecka nawet, gdy wydają się całkowicie irracjonalne. Nie szukaj racjonalnych argumentów, by przekonać dziecko, że jego uczucie jest nieodpowiednie. Pomóż mu poradzić sobie z uczuciami nie zaprzeczając ich istnieniu. Przykładowo: „Słyszę, że się boisz. Strach jest bardzo ważnym uczuciem, pomaga nam uchronić się przed wieloma niebezpieczeństwami. Tym razem też może nam pomóc, bo będzie nam przypominał żeby umyć porządnie rączki po każdym powrocie z podwórka.

5. Przekieruj uwagę, ćwiczcie uważność na „tu i teraz”

W przypadku młodszych dzieci często mówi się o odwracaniu uwagi jako technice radzenia sobie z zachowaniami trudnymi. Może nam ona pomóc również przy starszych dzieciach, gdy rodzicielskim zmysłem czujemy, że „awantura wisi w powietrzu”  jak i również wtedy, gdy widzimy, że nasze dziecko bardzo emocjonalnie przeżywa sytuacje rozprzestrzeniania się wirusa. Zajmijmy czymś nasze głowy – odwróćmy uwagę. Kreatywność to jedna z najważniejszych cech przydatnych w „zawodzie” rodzica. Jeżeli jeszcze jej nie wypracowałeś, nic straconego. W Internecie pojawia się w ostatnim czasie mnóstwo pomysłów na spędzanie czasu z dziećmi w domu. Do zestawu inspiracji dziś dorzucam wam zabawy oparte na uważności na „tu i teraz”. Chodzi o to, by skupić się na danej chwili i na tym, co przeżywamy. Bez zbędnej gonitwy myśli w stronę skutków epidemii itp. Można to robić poprzez medytacje, ćwiczenia oddechowe. Jednak dziś mam mniej wymagającą propozycję. Potestujcie trochę swoje zmysły: smak, węch, słuch, dotyk. Zasłaniajcie oczy i testujcie różne produkty. Prezentując poszczególne smaki czy zapachy pytaj dziecka czy to, co czuje jest przyjemne, co kojarzy mu się z tym wrażeniem. Znajdźcie trochę czasu na to, żeby w tej całej trudnej sytuacji po prostu pożyć „tu i teraz”, nie przeglądając między czasie wiadomości na smartfonie i nie nasłuchując radia.

Artykuł napisany przez psycholog Annę Wragę